Goździki - najzdrowsza przyprawa na świecie! Działanie lecznicze w tym antynowotworowe i przeciwpasożytnicze.

 

Goździki są jedną z przypraw korzennych o charakterystycznym wyglądzie i intensywnym aromacie. Oprócz tego, że wykorzystuje się je w kuchni, ma też powszechne zastosowanie w… produkcji leków. Skąd taka różnorodność działania? Poznaj goździki od innej strony!

Poradnik Zdrowie bez Leków

Goździki - właściwości

Goździki to wysuszone pączki kwiatowe goździkowca korzennego, które są jednym z głównych roślinnych źródeł związków fenolowych (flawonoidów, kwasów hydroksybenzoesowych, kwasów hydroksycynamonowych) o właściwościach przeciwutleniających i przeciwzapalnych. Występującym w największej ilości składnikiem bioaktywnym jest eugenol. Goździki charakteryzują się intensywnym zapachem oraz korzenno – słodkim smakiem. Mielone szybko tracą swój aromat, całe można przechowywać maksymalnie 24 miesiące w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Goździki to afrodyzjak, który warto włączyć do diety także na poprawę potencji.

Częściej niż same goździki w celach zdrowotnych stosowany jest olejek goździkowy, który otrzymuje się w wyniku destylacji, z: pączków, owoców i wierzchołków pędów.

Goździki - działanie

Ze względu na obecność eugenolu, który jest antyoksydantem zmniejszającym poziom wolnych rodników, goździkom przypisuje się naukowo udowodnione (badanie na szczurach) działanie przeciwnowotworowe oraz pierwotniakobójczym (np. na Helikobakter Pylori) Eugenol działa też przeciwzakrzepowo. Goździki bywają stosowane w leczeniu stanów zapalnych żołądka oraz jelit, wymiotów, nudności, a także zaburzeń erekcji i wtórnej impotencji. Goździki są skutecznym środkiem w walce z nadmierną fermentacją jelitową, a ponadto wywołują skurcze macicy. Charakteryzują się działaniem przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybiczym. Ze względu na właściwości przeciwbakteryjne stanowią dodatek do płynów do płukania jamy ustnej, past do zębów, jak również sprayów do gardła. Goździki pomagają kontrolować gospodarkę węglowodanową, przez co wskazane są dla diabetyków. Poprawiają pamięć, zmniejszają senność i depresję. Korzystnie wpływają na stan skóry, zwłaszcza przy trądziku.

Działanie goździków na wątrobę 

Wątroba jest jednym z najważniejszych narządów oczyszczających nasz organizm z toksyn, produktów przemiany materii, leków i innych substancji, które mogą zaburzać prawidłowe funkcjonowanie ustroju. W następstwie procesów detoksykujących zachodzących w wątrobie dochodzi do wzmożonego wytwarzania wolnych rodników, które w nadmiernych ilościach są szkodliwe dla zdrowia człowieka. Wielokrotnie udowodniono ich wpływ na rozwój wielu chorób cywilizacyjnych. Mogą się one przyczyniać do wystąpienia nowotworów, chorób neurodegeneracyjnych (np. choroby Parkinsona, choroby Alzheimera), miażdżycy, zaćmy, zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego, cukrzycy typu 2. Przyspieszają one również procesy starzenia się (m.in. wzroku i skóry). Wolne rodniki mogą również prowadzić do uszkodzenia wątroby. Nie bez przyczyny w wątrobie zlokalizowany jest glutation – wewnątrzustrojowy silny przeciwutleniacz, który neutralizuje szkodliwe działanie wolnych rodników. Jednakże jego działanie nie zawsze jest wystarczające.

Uważa się, że goździki mogą wzmacniać potencjał przeciwutleniający wątroby i zmiatać powstałe wolne rodniki, chroniąc ten narząd przed szkodliwymi zmianami oksydacyjnymi. Działanie to goździki zawdzięczają obecności w swoim składzie wielu antyoksydantów. Dodatkowo coraz więcej badań naukowych pokazuje, że zawarty w goździkach eugenol może wzmacniać funkcje wątroby.

Właściwości substancji aktywnych zawartych w goździkach

W 2014 roku na łamach czasopisma International Journal of Food Sciences and Nutrition opublikowano wyniki badania przeprowadzonego na zwierzętach, które wykazały, że eugenol poprawia układy metabolizujące ksenobiotyki. Oznacza to, że związek ten może prawdopodobnie wzmagać potencjał detoksykujący naszej wątroby.

Goździki - jak stosować?

Goździki mają szerokie zastosowanie w kuchni, zaostrzają smak potraw, służą jako przyprawa do: marynat, wina, kruszonu i ponczu, pasują do ciast, ciastek, szczególnie pierników oraz ciastek korzennych. Goździki idealnie komponują się z dynią, są doskonałym uzupełnieniem zupy dyniowej, kompotu czy dżemu z dyni. Pasują też do gruszek, jabłek, mięs, sałatek. Na zaburzenia trawienia wskazane jest spożywanie mielonych goździków w połączeniu z 1 łyżeczką miodu wieczorem przed pójściem spać. Na ból gardła zaleca się przeżuwanie goździka z solą kamienną. Na kaszel pomoże olejek goździkowy z miodem. Żucie goździków może zapobiegać nudnościom oraz łagodzić zgagę, w tym ostatnim przypadku warto zachować umiar, gdyż nadmierne użycie goździków może nasilać zgagę, zwłaszcza na czczo. Na nudności, wzdęcia oraz niestrawność skuteczny jest też napar z goździków. Stosując olejek goździkowy warto mieć na uwadze, że może powodować podrażnienia skóry oraz reakcje alergiczne. Z tej przyczyny można używać go w postaci rozcieńczonej olejem roślinnym lub olejem do masażu. Jego stężenie powinno być mniejsze niż 1%. Olejek goździkowy nałożony na lekkie oparzenia łagodzi je i uśmierza ból. Łagodzi również bóle mięśniowe. W połączeniu z olejkami z bazylii, cytrusów czy korzennymi stanowi doskonały odświeżacz powietrza.

Bezpieczeństwo stosowania goździków

Podczas stosowania goździków lub produktów przygotowanych na ich bazie (np. olejku goździkowego) należy zachować zdrowy rozsądek. Kierując się właściwościami prozdrowotnymi goździków należy pamiętać o tym, że w nadmiernych ilościach mogą one powodować pewne działania niepożądane. Uważa się, że u niektórych osób, eugenol zawarty w goździkach może powodować alergie. Może on reagować bezpośrednio z białkami ustroju i powodować kontaktowe zapalenie skóry, jak również powodować miejscowe podrażnienia. Co więcej, zgłoszono przypadki, w których stosowanie olejku goździkowego przyczyniło się do ostrego uszkodzenia wątroby i śpiączki. Trzeba też mieć na uwadze fakt, że goździki mogą zwiększać ryzyko krwawienia, wzmagając działanie leków przeciwzakrzepowych, takich jak warfaryna.

Wspólny Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności (JECFA, ang. The Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives) ustalił akceptowalne dzienne spożycie (ADI) eugenolu w wysokości 2,5 mg/kg masy ciała.

Preparaty z goździków:

Nalewka goździkowa - 1 część goździków na 5 części 60 proc. alkoholu. Zalewamy goździki alkoholem i odstawiamy w ciemne miejsce codziennie mieszając. Po 10 dniach nalewka gotowa do spożycia. Przyjmujemy jej 30 kropli 3 razy dziennie podczas przeziębienia, kaszlu, zapalenia zatok. Już tylko 5 kropel 4 razy dziennie zniechęca palaczy do palenia tytoniu. Łagodzi też objawy choroby lokomocyjnej. Dezynfekuje jamę ustną i likwiduje nieprzyjemny zapach z ust.

Napar goździkowy - łyżkę stołową zmiażdżonych goździków zalewamy szklanką wrzątku. Pijemy 3 razy dziennie po 100 ml podczas przeziębień, infekcji oraz problemów trawiennych.

Olejek goździkowy rozcieńczony np. oliwą z oliwek w stosunku 1:1 jest świetnym środkiem odkażającym skórę i poprawiającym gojenie się ran. Działa także przeciwreumatycznie, przeciwbólowo i przeciwświądowo zabezpieczając skórę przed ugryzieniami pasożytniczych owadów.

Tłoczony na zimno olej z czarnuszki z 10 proc. zawartością olejku goździkowego jest znakomitym środkiem przeciwpasożytniczym likwidującym infekcje nużeńcami, pierwotniakami, Lamblią oraz drożdżami z gatunku Candida.

Preparaty z goździków działają także odkażająco na układ moczowy zabezpieczając go przed infekcjami również dzięki działaniu moczopędnemu.