Dieta antyhistaminowa – co jeść? Produkty zakazane

 

Dieta antyhistaminowa wiąże się z wieloma wykluczeniami. To jednak nie oznacza, że jedzenie będzie monotonne czy niezbyt smaczne. Dla kogo jest przeznaczony ten plan żywienia, co jeść i czego unikać? Poznaj zalecenia dietetyczne!

Dieta eliminacyjna u osób zdrowych nie przynosi praktycznie żadnych korzyści. Jednak to nie znaczy, że można spożywać dowolne ilości artykułów spożywczych z wysoką zawartością histaminy. Nadmiar produktów niezalecanych może wtedy wywołać podobne objawy, co u chorych. O przejściu na dietę antyhistaminową decyduje głównie stwierdzenie nietolerancji histaminy. Kwestię zbilansowania energetycznego czy udziału makroskładników trzeba dopasować indywidualnie. Tym zajmują się specjaliści w dziedzinie żywienia.

Czym jest histamina? Budowa i funkcje. Rola histaminy w organizmie a dieta

Histamina to hormon tkankowy z grupy amin biogennych, który pełni funkcję neuroprzekaźnika. Syntezuje go mnóstwo różnych struktur (m.in. bazofile, limfocyty T, płytki krwi czy komórki enterochromatofilne w błonie śluzowej jelit), a największe stężenie tego organicznego związku chemicznego występuje w płucach, żołądku, skórze i błonie śluzowej nosa. Histamina (wytwarzana głównie z histydyny) uczestniczy w wielu reakcjach i procesach fizjologicznych, w tym:

• wytwarzaniu kwasów żołądkowych;
• pasażu jelitowym;
• regulacji rytmu snu;
• procesie zapalnym;
• reakcji alergicznej.

Po czym zwiększa się poziom histaminy?

Spożywanie pokarmów z histaminą to jeden z czynników, które zwiększają jej stężenie w organizmie – chorzy muszą uważać nie tylko na to, co i w jakich ilościach jedzą. Sama dieta antyhistaminowa to będzie za mało! Poziom histaminy zwiększa się m.in. w wyniku wysiłku fizycznego czy pod wpływem stresorów. Na wydzielanie i poziom organicznego związku chemicznego wpływają również:

• alergeny;
• alkohol;
• temperatura ciała i otoczenia;
• promienie UV;
• niektóre leki;
• choroby i zaburzenia hormonalne;
• toksyny drobnoustrojów i owadów.

Przyczyny i objawy nietolerancji histaminy. Co wymusza zmianę sposobu żywienia?

Nietolerancja histaminy jest zaburzeniem metabolicznym, związanym z niedoborem lub niewystarczającą aktywnością zewnątrzkomórkowego enzymu DAO (oksydazy diaminowej). Rzadziej diagnozuje się problemy z wewnątrzkomórkowym HNMT (N-Metylotransferazą histaminy). W efekcie organizm nie jest w stanie prawidłowo przetwarzać i rozkładać substancji, którą naturalnie gromadzi w komórkach tucznych. Wiele zależy również od osobistych predyspozycji genetycznych. Dlatego dieta indywidualna, skomponowana przez kompetentnych specjalistów, to często lepsze rozwiązanie – w żywieniu trudno mówić o uniwersalnych poradach.

Wskazania do zmiany sposobu żywienia i przejścia na dietę antyhistaminową to diagnoza i zalecenia lekarskie. Zasadnicza zmiana sposobu żywienia bez wyraźnego powodu może zaszkodzić – warto skonsultować się ze specjalistą, niezależnie od celu nowego planu żywieniowego. Symptomy nietolerancji mogą wystąpić również u osób z unormowanym DAO, które w krótkim czasie zjedzą dużo artykułów spożywczych z histaminą. Wtedy również warto skonsultować swoje dolegliwości z lekarzem i dietetykiem.

Najbardziej niepokojące objawy nietolerancji i dużych ilości histaminy

Zbyt wysokie stężenie neurohormonu po przyjęciu go w pokarmie daje wiele różnych oznak. Są to m.in.:

• pokrzywka;
• swędzenie skóry;
• zaczerwienienie twarzy i oczu;
• bóle i zawroty głowy;
• obrzęk;
• wzrost tętna;
• arytmia serca;
• pogorszenie jakości snu;
• duszności;
• kaszel;
• dolegliwości żołądkowe – ból brzucha, nudności i wymioty, biegunka.

Na czym polega dieta antyhistaminowa? Ogólne zasady, wytyczne

Jak sama nazwa wskazuje, dieta antyhistaminowa polega na ograniczeniu spożycia żywności o wysokim stężeniu histaminy oraz substancji, które pobudzają jej syntezę w organizmie. Szacuje się, że zmiana sposobu żywienia łagodzi uciążliwe objawy w ponad 70% przypadków. Część pacjentów musi wspomagać się innymi metodami leczenia, na przykład dodatkową suplementacją diaminooksydazy, aby wyrównać niedobory enzymu DAO.

Duże znaczenie mają także przechowywanie oraz obróbka termiczna artykułów spożywczych. Jednym z głównych źródeł histaminy w żywności jest jej dojrzewanie i fermentowanie, dlatego zaleca się sięganie po produkty świeże. Dotyczy to zwłaszcza produktów mlecznych, mięs, warzyw i owoców. Sposobem na rozkład histaminy w przygotowywanych posiłkach może być również gotowanie (na parze lub w wodzie), pieczenie czy smażenie niektórych składników. Badania nad wpływem przygotowania posiłku na obniżenie stężenia histaminy wciąż trwają, a dotychczasowe wyniki i opinie specjalistów nie są jednoznaczne.

Dieta niskohistaminowa – lista produktów zakazanych

Dużo histaminy zawierają m.in. kiszonki, artykuły wędzone, długodojrzewające, ryby o ciemnym mięsie, z niektórymi barwnikami i konserwantami, trzymane za długo lub w zbyt wysokiej temperaturze przed spożyciem. Niektóre produkty zawierają histaminę, inne stymulują jej syntezę i uwalnianie. Niektóre artykuły spożywcze nie mają żadnego wpływu na wzrost stężenia neurohormonu, ale blokują działanie enzymu DAO.

Osoba stosująca dietę antyhistaminową powinna unikać następujących produktów:

• wędliny i sery dojrzewające (np. salami, szynka parmeńska, podpuszczkowy parmezan, niektóre sery pleśniowe i gatunki serów żółtych);
• wędzone kiełbasy, szynki, ryby, sery;
• konserwy mięsne i rybne;
• owoce morza, niektóre ryby;
• dania gotowe, fast foody;
• jogurty, kefiry, maślanki;
• większość orzechów;
• czekolada, kakao;
• grzyby, drożdże;
• przetwory;
• ocet;
• kiszone ogórki i kapusty;
• rośliny strączkowe, np. fasola i soja;
• część alkoholi:
• piwa;
• szampany;
• wina;
• niektóre warzywa:
• bakłażan;
• jarmuż
• pomidor;
• szparagi;
• szpinak;
• pewne owoce:
• ananasy;
• banany;
• cytrusy i soki cytrusowe;
• maliny;
• papaja
• wybrane przyprawy.

Co można jeść na diecie antyhistaminowej? Dozwolone produkty spożywcze

Na diecie niskohistaminowej można sięgać m.in. po produkty zbożowe, tłuszcze roślinne, świeżo przyrządzone mięsa i ryby, chudy nabiał, wiele warzyw i owoców. Podczas zakupów warto zwracać uwagę nie tylko na poziom histaminy w produkcie, ale też niektórych dodatków spożywczych.

Podstawą diety antyhistaminowej mogą być następujące składniki:

• pełnoziarniste pieczywo, makarony, płatki, kasze, ryże;
• masło, margaryna;
• oleje roślinne;
• mleko;
• śmietana;
• sery typu feta, mozzarella, ricotta, tylżycki, twaróg,
• serek wiejski;
• baranina;
• cielęcina;
• dziczyzna;
• drób;
• jagnięcina;
• mięso z królika;
• wieprzowina;
• wołowina;
• dorsz;
• mintaj;
• pstrąg;
• sandacz;
• sola;
• buraki;
• cebula;
• cukinia;
• liście kapusty;
• marchew;
• ogórki zielone, gruntowe;
• papryka;
• pietruszka;
• por;
• sałaty;
• seler;
• roszponka;
• rukola;
• ziemniaki;
• dynia;
• borówki;
• brzoskwinia;
• jagody;
• mango;
• melon;
• morele;
• wiśnie;
• siemię lniane;
• nasiona chia;
• mak;
• pestki dyni;
• migdały.

Przykładowy jadłospis diety niskohistaminowej

Lista artykułów do całkowitej eliminacji lub mocnego ograniczenia przy nietolerancji histaminy jest bardzo długa. Mimo tego można ułożyć zróżnicowany plan posiłków i zapewnić sobie różnorodne doznania smakowe. Poniżej przykład tego, jak mógłby wyglądać jeden dzień na diecie antyhistaminowej:

·     śniadanie – owsianka na mleku migdałowym z dodatkiem sezamu, siemienia lnianego i winogron;

·        drugie śniadanie – tost z chleba razowego z jajkiem sadzonym i białą herbatą;

·        obiad – podsmażana na oliwie pierś z indyka z warzywami i brązowym ryżem;

·        podwieczorek – kuskus z jabłkiem;

·        kolacja – naleśniki jaglane z wiśniami.

Powyższy jadłospis ma pokazać posiłki, jakie można przyrządzić z dozwolonych do spożywania produktów w diecie niskohistaminowej – kwestię bilansu energetycznego, proporcji makroskładników trzeba dopasować do indywidualnych potrzeb. Dlatego najlepiej poprosić lekarza i dietetyka o przygotowanie szczegółowej rozpiski. Zalecenia mogą się znacząco różnić, w zależności od stanu zdrowia pacjentów oraz wielu innych czynników.

Kolejna przykładowa dieta antyhistaminowa – jadłospis z 4 posiłków

Jeśli zmagasz się z nietolerancją histaminy, codzienne żywienie ma ogromne znaczenie. Łatwo znajdziesz wiele propozycji, jednak należy trzymać się indywidualnych zaleceń lekarskich. Problemy z metabolizmem hormonu tkankowego czy nadmiernymi reakcjami alergicznymi mogą współwystępować z innymi, poważnymi dolegliwościami zdrowotnymi.

Poniższa kombinacja posiłków to tylko przykład, a nie rozwiązanie w pełni bezpieczne dla każdego:

·        śniadanie – omlet z papryką i mozzarellą;

·   drugie śniadanie – sałatka owocowa z brzoskwiniami, mango, borówkami i świeżym jogurtem naturalnym

·        obiad – placki z cukinii i marchewki z dodatkiem kiełków jarmużu;

·        kolacja – zupa-krem z brokułów i pestek dyni.

Dieta antyhistaminowa oznacza długą listę produktów niewskazanych – co ciekawe, niektóre artykuły „zakazane” pojawiają się czasami w tych samych publikacjach w proponowanych jadłospisach. Jednym z przykładów mogą być banany. To pokazuje, jak ważne jest indywidualne komponowanie posiłków i przestrzeganie konkretnych, osobistych zaleceń.